انواع جک های هیدرولیک و پنوماتیک با مکانیسم منحصر به فرد خود برای بلند کردن اجسام شناخته میشوند. در جک هیدرولیک به عنوان یک ابزار مکانیکی، نیرو از طریق یک سیال اعمال میشود که این سیال معمولاً روغن است. این جکها در صنایع مختلفی همچون خودروسازی و ساخت و ساز کاربرد دارند. از انواع جک هیدرولیک که در این کاربریها استفاده میشوند جکهای یک طرفه، دو طرفه، وسط سوراخ، آلومینیومی و کوزهای جغجغهای هستند که هر یک طراحی و کاربرد خاص خود را دارند.
انواع جک هیدرولیک
جکهای هیدرولیک متنوع هستند و اگرچه همۀ آنها یک کار انجام میدهند (از مکانیک سیالات برای بلند کردن اجسام استفاده میکنند)، اما روش عملکردشان کمی با هم متفاوت است. این ابزار هیدرولیک در اشکال و اندازههای مختلفی تولید میشود و هر کدام برای هدف خاصی طراحی شده و قابل استفاده است. از رایجترین انواع جک هیدرولیک میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
جک هیدرولیک یک طرفه
جک هیدرولیک یک طرفه سادهترین نوع جک هیدرولیک است. جکهای یک طرفه فقط یک مسیر ورودی روغن دارند که این حالت باعث میشود در زمان کار تمام قطر جک زیر بار فشار روغن باشد و به این صورت سیلندر را به یک سمت هدایت کند. جکهای هیدرولیک یک طرفه برای بلند کردن بارهای سنگین در مسافتهای کوتاه ایده آل هستند. قیمت جک هیدرولیک یک طرفه بر اساس نوع کارایی و طراحی آن متفاوت است. برخی از انواع تقسیم بندی این جک را در ادامه بررسی میکنیم.
جک هیدرولیک یک طرفه از نوع پلانچر (Single-acting plunger or ram type)
این نوع جک یا سیلندر هیدرولیکی، به گونهای طراحی شده است که تنها از یک جهت به آن نیرو اعمال میشود. علت این مسئله هم عدم برخورداری از طراحی پیستون و میلۀ آن به شکلی مجزاست، زیرا قطر این دو قطعه تقریباً به یک اندازه است.
جک یک طرفه با میله پیستون (Single-acting Single piston rod)
جک با میله پیستون به عنوان یکی از انواع جک هیدرولیک، به گونهای طراحی شده است که معمولاً با کمک مواردی همچون وزن خود، نیروی جاذبه و یا یک فنر به حالت اولیه برمیگردد. نکته جالب توجه آنجاست که این نوع جک از نظر تحمل وزن، عملکردی ضعیفتر نسبت به نوع پلانچر دارد.
جک هیدرولیک متوالی (Tandem Jack)
این سری از انواع جک هیدرولیک، از دو یا چند سیلندر تشکیل شدهاند و هر کدام از آنها درگاه مختص به خود را دارند. البته این طراحی باعث نمیشود که سیلندرها به صورت مستقل از دیگر اجزا کار کنند. افزایش نیرو را میتوانیم مزیت این سری از جکهای هیدرولیک برشمریم.
جکهای یک طرفه تلسکوپی (Telescopic Jack)
نام گذاری این نوع جک به دلیل ظاهر شبیه به تلسکوپ آن است. این جک قابلیت افزایش ارتفاع تا چندین برابر را دارد، به همین دلیل در کاربریهای متعدد مثل زمان خالی کردن بار در کمپرسی مورد استفاده قرار میگیرد.
جک هیدرولیک دوطرفه
این نوع جک هیدرولیک دارای دو مسیر ورودی روغن است که به آن اجازه میدهد تا در هر دو جهت حرکت کند. جکهای هیدرولیک دوطرفه بر خلاف نوع یک طرفه، برای بلند کردن بارهای سنگین در مسافتهای طولانی ایده آل هستند. همین تفاوت در طراحی و عملکرد باعث میشود که قیمت جک هیدرولیک دو طرفه، با نمونه یک طرفه متفاوت باشد. از تقسیم بندی این نمونه از انواع جک هیدرولیک میتوانیم به دو مدل زیر اشاره کنیم.
جک هیدرولیک با یک میله پیستون (Double-acting Single piston rod)
این نوع جک به دلیل طراحی خود بسیار محبوب است و میتوان آن را در اندازهها و البته توانهای مختلفی تهیه کرد. طراحی جک تک میلۀ دوطرفه به شکلی است که جریان سیال موجود در ابزار میتواند در زمان ضرورت به دو سمت پیستون وارد شود.
جک هیدرولیک با دو میله پیستون (Double acting Double piston rod)
همانطور که از نام این جک مشخص است، دو میله موجود در آن از دو سمت پیستون به بار نیرو وارد میکنند. طراحی جک هیدرولیک با دو میله پیستون باعث شده است که این ابزار برای میزهای فیدر -میزهای بارگیری- گزینۀ ایده آلی باشد.
جک هیدرولیک وسط سوراخ
این نمونه از انواع جک هیدرولیک که بر راحتی و کارایی تمرکز دارد، دارای یک سوراخ در مرکز خود است که به آن اجازه میدهد تا در فضاهای محدود استفاده شود. جکهای هیدرولیک وسط سوراخ برای بلند کردن بارهای سنگین در مکانهای صعب العبور ایده آل هستند. این سری از جکها در دو نوع تکی و دوتایی تولید میشوند و عمدتاً برای موارد نیازمند به فشار و کشش کاربرد دارند.
مواد مورد استفاده در این نوع جک، شامل فولاد یا عیار بالا و آلومینیوم مقاوم در برابر خوردگی، باعث میشوند که طول عمر و عملکرد ثابت این سری از محصولات هیدرولیک افزایش پیدا کند. برای انتخاب یک جک هیدرولیک وسط سوراخ حتماً باید ظرفیت وزن و ارتفاع بالابر را در نظر بگیرید.
جک آلومینیومی
این نوع جک هیدرولیک از آلومینیوم ساخته شده است که آن را سبکتر از جکهای فولادی میکند. جکهای آلومینیومی برای بلند کردن بارهای سنگین در مکانهایی که وزن جک مهم است ایده آل هستند. بسته به برند سازنده، این جک میتواند مزایای مختلفی را به دنبال داشته باشد. بنابراین در هنگام خرید جک آلومینیومی مورد نظر، باید به قابلیتهای آن در کنار قیمت جک هیدرولیک توجه کرد.
جک برگشت با فنر
این نوع جکها با توجه به نوع طراحی خود نامگذاری شدهاند، به این صورت که از یک فنر داخلی برای برگشت به حالت اولیه برخوردار هستند. بنابراین جک برگشت با فنر برای کاربریهایی که در آنها نیروی بازگرداندۀ خارجی وجود ندارد، قابل استفاده است. فنرهای بازگشتی قابلیت نصب درون سیلندر و یا روی آن را به عنوان یک جزء جداگانه دارند. البته چون تعداد ضربات و به دنبال آن نیروی اعمال شده در این فنرها کم است، اغلب از آنها در تولید جکهای با سایز کوچک استفاده میشود.
مقایسه کلی انواع جک هیدرولیک
برای اینکه به صورت خلاصه درک بهتری از انواع جک هیدرولیک داشته باشید، میتوانید مزایا و معایب هر سیستم را در جدول زیر مقایسه و بررسی کنید.
نوع جک | مزایا | معایب |
جک هیدرولیک یک طرفه | ساده و ارزان | قابلیت حرکت تنها در یک جهت |
جک هیدرولیک دو طرفه | حرکت در دو جهت | پیچیدهتر و گرانتر از جکهای یک طرفه |
جک هیدرولیک وسط سوراخ | ایده آل برای استفاده در فضاهای محدود | ظرفیت بار کمتر به نسبت سایر جکهای هیدرولیک |
جک آلومینیومی | سبکتر از جکهای فولادی | ظرفیت بار کمتر از جکهای فولادی |
جک برگشت با فنر | قابل استفاده برای کاربریهای بدون نیروی بازگرداندۀ خارجی | طراحی در سایزهای کوچک به دلیل تولید نیروی کمتر |
معیارهای انتخاب جک هیدرولیک
جک هیدرولیک در کنار پمپ هیدرولیک از ابزارهای کاربردی در صنایع گوناگون است که تنوع بسیاری زیادی دارد. بنابراین همین تنوع ممکن است کار انتخاب جک هیدرولیک را با کمی دشواری مواجه کند. از این رو چندین مشخصه وجود دارند که در هنگام انتخاب این جک و خرید آن و همچنین تهیه انواع پمپ هیدرولیک باید مورد توجه قرار گیرند.
ظرفیت بار چقدر است؟ در انتخاب ظرفیت بار جک هیدرولیک دقت کنید!
ظرفیت بار مهمترین پارامتر انتخاب یک جک هیدرولیک است. با بررسی جکهای مختلف میتوان متوجه شد که یکی از فاکتورهای دسته بندی آنها همین ظرفیت بار است. ضمن اینکه میزان توانایی یک جک در بلند کردن بار بر قیمت نهایی آن اثر میگذارد.
ارتفاع بالابر؛ فاکتور مهم در انتخاب جک هیدرولیک
بسته به میزان ارتفاع مورد نیاز بالابر باید جک هیدرولیک را انتخاب کرد. برای مثال جک تلسکوپی به راحتی قابلیت افزایش ارتفاع را دارد، اگرچه ظرفیت بالابری آن کمتر است.
جهت پمپ هیدرولیک
برای انتخاب جک هیدرولیک باید در نظر داشت که این ابزار قرار است برای کدام جهت (عمودی، افقی یا هر دو) مورد استفاده قرار گیرد.
جکهای هیدرولیک ابزارهای فوقالعادهای هستند که میتوانند در بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای تعمیرات مؤثر عمل کنند. اگر در انتخاب جک مناسب با تردید مواجهید یا به دنبال یک جک هیدرولیک استاندارد با قیمت و کارایی مناسب هستید، میتوانید از کارشناسان تولزیاب در این زمینه مشاوره دریافت کنید.
مقالات بیشتری بخوانید
راهنمای آچار کشی موتور سیکلت و ابزارهای مورد نیاز آن
ساب زدن سنگ؛ نحوه ساب زدن سنگ + ابزار مورد نیاز
نحوه تعویض بلبرینگ سنگ فرز در ۷ مرحله