فولی کش چیست و چه کاربردهایی دارد؟

فولی کش که با نام‌های پولی کش، بیرینگ کش و بلبرینگ کش نیز شناخته می‌شود، ابزاری است که جدا کردن انواع بلبرینگ، بیرون آوردن چرخ دنده‌ و سایر قطعات نصب شده روی شفت را به راحتی امکان پذیر می‌سازد. فولی کش بیشترین کاربرد را در کارخانه‌ها، تعمیرگاه‌های خودرو، صنایع نفت و گاز و… دارد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد شما را با ساختار، کارکرد و انواع فولی کش بیشتر آشنا کنیم.

فولی کش چیست؟

دستگاه فولی کش یا پولی کش (Puller) به منظور بیرون آوردن قطعاتی مانند بلبرینگ، پولی و سایر اجزای نصب شونده روی انواع شفت، طراحی و ساخته شده است. نیروی مورد نیاز برای به استفاده از پولی کش به دو شکل مکانیکی (دستی) و هیدرولیکی (بادی) تامین می‌شود.

نوع متداول فولی کش ساختاری چنگک مانند دارد؛ این دستگاه از یک شفتِ محوری یا پایه‌ی نگهدارنده و دو یا سه بازوی متصل به آن تشکیل می‌شود. البته شکل‌های دیگر فولی کش نیز وجود دارد که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. فولی کش می‌تواند نیروی مکانیکی یا هیدرولیکی اولیه را تا چند برابر افزایش دهد و نیروی کششی فوق العاده‌ای به قطعاتی که روی هم سوار شده‌اند، وارد کند. در بخش‌ بعدی، به معرفی و بررسی انواع پولی کش و کارکردهای آن خواهیم کرد.

انواع فولی کش

دستگاه‌های فولی کش را معمولاً بر حسب منبع نیروی مورد نیازشان، تقسیم بندی می‌کنند. با این حساب، در کل دو نوع فولی کش داریم:

• فولی کش دستی یا مکانیکی (Mechanical Puller)
• فولی کش هیدرولیکی (Hydraulic Puller)

فولی کش مکانیکی یا دستی

همانطور که گفته شد، فولی کش‌ها چه از نوع دستی و چه از نوع هیدرولیکی، معمولاً دارای دو یا سه بازو (شاخه) هستند. پولی کش دستی را در پشت قطعه‌ای که باید بیرون آورده شود، می‌گذراند، سپس چنگک‌های دستگاه دور قطعه قفل شده و بازوهای پولی کش، نیروی دستی وارده را چند برابر افزایش می‌دهند. به این ترتیب، با اعمال نیروی کافی، قطعه‌ی مورد نظر به راحتی از شفت جدا خواهد شد. معمولاً فولی کش‌های سه شاخه، نیروی بیشتری نسبت به فولی کش‌های دو شاخه ایجاد می‌کنند و کار با آنها راحت‌‍تر است. به غیر از کاربرد راحتتر، فولی کش ۳ شاخ بهتر و بدون تغییر فرم فولی و با آسیب کمتری می تواند بیرون کشیدن فولی را انجام دهد.

برای خرید فولی کش های دستی باید حداکثر سایز فولی و عمق کار را مشخص کنیم. قولی کش ها از سایز ۵ سانت تا ۶۰ سانت و بالاتر ساخته شده و به بازار عرضه می گردد.

فولی کش‌های دستی دارای سه ساختار پر کاربرد هستند، که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

انواع فولی کش دستی

۱. فولی کش صفحه‌ای (بلبرینگ کش):فولی کش‌های صفحه‌ای، ایمن‌ترین نوع فولی کش محسوب می‌شوند. البته این مدل، از نظر فنی پولی کش محسوب نمی‌شود، بلکه بیشتر کارکردی شبیه به گیره دارد؛ چرا که صفحات آن به دور شفت قفل می‌شود و قطعه را درون خود نگه می‌دارد. این نوع فولی کش از دو نیم دایره‌ی فولادی و یک محور تشکیل شده است. این بلبرینگ کش ها بیشتر در سایز های کوچک تا متوسط وجود دارد و برای سایز های بزرگتر از فولی کش های سه شاخ استفاده می کنند.

2. فولی کش دو و سه شاخه: پر فروش‌ترین فولی کش دستی، فولی کش دو یا سه شاخه است. این فولی کش اغلب در جدا کردن چرخ دنده‌ها از یکدیگر یا جدا کردن بلبرینگ از شفت، کاربرد دارد. انتهای هر شاخه که با قطعه درگیر است، به شکل چنگک طراحی می‌شود تا بتوان آن را کاملاً دور پولی یا بلبرینگ گیر داد. یکی از علل محبوبیت چنین فولی کشی، قابل تنظیم بودن اندازه‌های چنگک‌های آن است؛ دارا بودن این قابلیت، امکان کار با طیف وسیعی از بلبرینگ و شفت را در اختیار کاربر قرار می‌دهد.
3. فولی کش‌های داخلی: فولی کش داخلی به منظور جدا سازی انواع بلبرینگ طراحی و تولید می‌شود. در صورتی که نیاز به یک فولی کش با دهنه‌ی بسیار کوچک باشد، از این نوع فولی کش استفاده می‌کنند. چنگک‌های فولی کش داخلی، به کمک یک چکش کشویی، ضمن وارد کردن نیروی کششی به انواع پولی، می‌تواند با وارد آوردن ضربه نیز، به شل شدن قطعه کمک کند.

فولی کش هیدرولیکی

کارکرد و شکل ظاهری فولی کش هیدرولیکی بسیار شبیه به نوع دستی آن است. در واقع همانطور که گفته شد، تفاوت عمده نه به ساختار، بلکه به منبع نیرویی باز می‌گردد که در هر مدل به کار گرفته می‌شود. فولی کش هیدرولیکی به دو شکل پمپ جدا و پمپ سرخود تولید می شود.

همانطور از نام آنها هم می‌توان حدس زد، در نوع پمپ سرخود، پمپ، سیستم انتقال نیرو و قطعات جک، همگی بر روی خود دستگاه سوار شده‌اند. در نوع پمپ جدا نیز، تمامی این قطعات به شکل جداگانه و به واسطه‌ی شیلنگ به فولی کش متصل خواهند شد.

پولی کش‌های هیدرولیکی نسبت به پولی کش‌های دستی از سرعت، نیرو و ایمنی بالاتری برخوردار هستند؛ همچنین جنس فولاد به کار رفته در قطعات آنها، اغلب مرغوب‌تر و از نوع فولاد ضد زنگ است. علاوه بر آن، پولی کش هیدرولیکی، بر خلاف بسیاری از پولی کش‌های دستی، از قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه برخوردار است که کاربری بسیار راحتی را در اختیارتان قرار می‌دهد.

بهترین تولید کنندگان فولی کش

از جمله برندهای مشهور تولید کننده‌ی فولی کش، می‌توان به شرکت‌هایی مانند بوکو، انرپک، پاورتیم، هیدروتک، هایفورس، فورس اشاره کرد.

قیمت انواع فولی کش

شما تقریباً با هر بودجه‌ای قادر به خرید انواع فولی کش هستید. به طور کلی پولی کش های هیدرولیک از فولی کش های دستی گرانتر هستند ولی بر اساس برند و کیفیت جنس قیمت های مختلفی در بازار وجود دارد. عموما پولی کش دستی از پولی کش هیدرولیک ارزانتر و پولی کش پمپ سر خود از پولی کش هیدرولیک پمپ جدا ازرانتر است ولی فولی کش های هر برند و هر کیفیت را باید با همان برند و کیفیت مقایسه کرد.

نکات مهم در خرید فولی کش

پیش از خرید یک فولی کش مناسب، باید چند نکته را در نظر بگیرید. ابتدا باید به سایز قطعاتی که با آن سر و کار خواهید داشت (چرخ دنده، پولی، قرقره) و موقعیت قرارگیری آنها نسبت به شفت توجه کنید. دهنه‌ی فولی کش باید به قدری بزرگ باشد که کاملاً دور پولی یا چرخ دنده و شفت قفل شود. بنابراین پیش از خرید، لازم است تا اندازه‌ی دهنه‌ی مورد نظر و گستره‌ی باز و بسته شدن آن را در نظر بگیرید.

نکته‌ی مهم بعدی در هنگام خرید پولی کش، توجه به نوع آن است. سعی کنید تا حد امکان از پولی کش‌های سه شاخه استفاده کنید؛ چرا که ایمن‌تر هستند و کار با آنها به مراتب راحت‌تر است. همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، کار با پولی کش هیدرولیکی، نسبت به نوع دستی آن، آسان‌تر خواهد بود. اما باید توجه داشته باشید که برای راه اندازی پولی کش هیدرولیکیِ پمپ جدا، نیاز به خرید پمپ، شیلنگ هیدرولیک و یک گِیج خواهید داشت.

نکته‌ی سوم توجه به توان پولی کش است.اغلب پولی کش های دستی تا نهایتا تن توانایی فشار آوردن را دارند در صورتی که فولی کش های هیدرولیک تا ۲۵۰ تن ساخته شده اند.